🔋 Tải và khả năng quá tải #
Việc chọn kích thước biến tần luôn dựa trên nhu cầu quá tải của động cơ và thiết bị dẫn động – trong trường hợp này là máy bơm. Tuy nhiên, thuật ngữ về quá tải giữa các hãng không thống nhất, thường thấy các nhãn “light duty”, “normal duty” hoặc “heavy duty”.
Cách đơn giản nhất là kiểm tra khả năng chịu quá tải trong 60 giây:
- Biến tần có chế độ tải biến thiên (variable torque) thường cho phép dòng điện vượt 110% – 120% trong 60 giây.
- Biến tần có chế độ tải không đổi (constant torque) cho phép dòng lên tới 150% trong 60 giây.
💧 Bơm ly tâm (Centrifugal Pumps) #
Bơm ly tâm là loại bơm dễ điều khiển nhất bằng động cơ, với cấu tạo cơ bản gồm một bánh công tác (impeller) quay để tạo áp suất và lưu lượng.
- Ứng dụng: nước sạch, hóa chất, chất lỏng ít nhớt
- Lưu lượng cao, nhưng không thích hợp cho chất lỏng nhớt
- Chỉ cần biến tần có khả năng quá tải 110–120%
🧪 Bơm pittông (Reciprocating Pumps) #
Đây là một dạng bơm thể tích cưỡng bức, gồm bơm pittông, bơm màng hoặc bơm thanh trượt. Chúng hoạt động theo hai chu kỳ: hút (đưa chất lỏng vào) và nén (đẩy chất lỏng ra).
- Ứng dụng: bùn, nước thải, dung dịch nhớt
- Lưu lượng thấp hơn nhưng xử lý tốt chất lỏng có độ nhớt cao
- Yêu cầu biến tần có khả năng quá tải 150%
⚙️ Bơm bánh răng (Rotary Pumps) #
Một dạng khác của bơm thể tích cưỡng bức, gồm bơm bánh răng, bơm vít…, vận hành bằng cách quay và nén chất lỏng qua các khe hở của bánh răng/vít.
- Tương tự bơm pittông về tính chất dòng chảy và loại chất lỏng
- Yêu cầu biến tần có khả năng quá tải 150%
🌧️ Môi trường lắp đặt biến tần #
Chất lỏng #
- Tiếp xúc trực tiếp: Nếu biến tần có thể bị nước bắn hoặc rửa trôi, cần đặt trong tủ có chuẩn NEMA 4 hoặc 4X.
- Mưa hoặc tuyết ngoài trời: Dùng tủ NEMA 3R.
- Độ ẩm cao: Gây hư hỏng sớm cho thiết bị điện → cần làm nóng, lọc khí hoặc tủ kín chống ẩm.
Nhiệt độ #
- Biến tần đặt ngoài trời hoặc trong xưởng nóng → nên có quạt tản nhiệt hoặc máy lạnh chuyên dụng để bảo vệ.
Hóa chất #
- Hóa chất dạng lỏng hoặc hơi có thể làm ăn mòn mạch điện.
- Cần dùng tủ NEMA 4X, và nên liên hệ chuyên gia kỹ thuật để được tư vấn đúng loại bảo vệ.
📏 Chiều dài dây điện từ biến tần đến động cơ #
- Dây dẫn dài (đặc biệt với bơm giếng sâu) có thể gây hiện tượng sóng phản xạ (dV/dt) → làm hư cách điện motor.
- Nếu chiều dài vượt quá vài trăm feet (~100m), cần dùng bộ lọc đầu ra như:
- Bộ kháng tải (load reactor)
- Bộ lọc dV/dt
- Bộ lọc sóng sin (sine wave filter)
Lưu ý: Không phải cứ là bơm chìm thì motor sẽ xa VFD. Có khi motor ở đầu giếng, còn bơm ở đáy giếng. Chiều dài dây là yếu tố quyết định, không phải vị trí bơm.
✅ Chọn biến tần nào? #
Sau khi xem xét tất cả các yếu tố trên:
- Bơm ly tâm → chọn biến tần loại “mục đích chung” (General Purpose)
- Bơm thể tích (pittông/rotary) → cần loại “công nghiệp nặng” (Industrial/Heavy Duty)
Chú ý: #
- Nếu cần tủ NEMA 3R, 4 hoặc 4X, thường bạn phải đặt biến tần bên trong tủ tích hợp sẵn.
- Các bộ lọc dV/dt cũng thường tích hợp sẵn trong tủ điều khiển.
🔧 Gợi ý thương hiệu #
Các hãng biến tần phổ biến đều có các dòng biến tần đáp ứng yêu cầu làm việc của bơm.
Nổi tiếng nhất là dòng GD270 của INVT, giá rất rẻ do đã cắt giảm nhiều thành phần thừa cho hoạt động của bơm như DBU và Reactor. với bơm công suất lớn trên 110kW thì chọn sang dòng GD200A có cả 2 chế độ tải nặng và nhẹ.
Với bơm công suất thấp có thể tham khảo thêm các dòng biến tần giá rẻ: KOC200A, Inovance MD200, Inovance MD310, INVT GD20.
